Με βαθιά θλίψη το Πανεπιστήμιο Κύπρου ανακοινώνει τον θάνατο του Καθηγητή Jagannath Prasad (J. P.) Das, διακεκριμένου επιστήμονα της Ψυχολογίας, που απεβίωσε την Κυριακή, 19 Οκτωβρίου 2025. Ο Καθηγητής Das υπήρξε διεθνώς αναγνωρισμένος για τη συμβολή του στη μελέτη της νοημοσύνης, της μάθησης και των αναπτυξιακών μαθησιακών δυσκολιών, ενώ το Πανεπιστήμιο Κύπρου είχε την τιμή να τον αναγορεύσει Επίτιμο Διδάκτορα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής σε ειδική τελετή τον Σεπτέμβριο του 2015.
Ο Καθηγητής Das γεννήθηκε στην Ινδία και σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Patna, συνεχίζοντας μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο University College London, υπό την καθοδήγηση του Hans Eysenck. Η επιστημονική του σταδιοδρομία τον οδήγησε αρχικά στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt και στο UCLA και το 1967 εγκαταστάθηκε στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα στον Καναδά, όπου ανέπτυξε ένα εξαιρετικά γόνιμο ερευνητικό και διδακτικό έργο επί δεκαετίες. Στην Αλμπέρτα ίδρυσε το Κέντρο Αναπτυξιακών Διαταραχών, το οποίο μετονομάστηκε αργότερα σε JP Das Developmental Disabilities Centre προς τιμήν του.
Κατά τη διάρκεια της εξαίρετης καριέρας του, ο Καθηγητής Das δημοσίευσε περισσότερα από 400 επιστημονικά άρθρα και 25 βιβλία, ασκώντας καθοριστική επίδραση στις επιστήμες της ψυχολογίας και της εκπαίδευσης. Ανάμεσα στις σημαντικότερες συνεισφορές του συγκαταλέγεται η θεωρία PASS (Planning, Attention, Simultaneous, Successive processing), η οποία ανέδειξε την πολυδιάστατη φύση της νοημοσύνης και την αλληλεπίδρασή της με τη μάθηση, επηρεάζοντας διεθνώς την έρευνα, την αξιολόγηση και τις εκπαιδευτικές πρακτικές. Η προσέγγισή του, εμπνευσμένη από τη νευροψυχολογική θεωρία του Alexander Luria, προσέφερε ένα νέο παράδειγμα για την κατανόηση των ατομικών διαφορών, πέρα από την παραδοσιακή μέτρηση της νοημοσύνης.
Η συμβολή του Καθηγητή Das δεν περιορίστηκε στη θεωρητική έρευνα. Ανέπτυξε εργαλεία και παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν σε πολλές χώρες και μεταφράστηκαν σε έντεκα γλώσσες, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής. Το Cognitive Assessment System (CAS), καθώς και τα προγράμματα γνωστικής και εκπαιδευτικής παρέμβασης που σχεδίασε, βελτίωσαν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής παιδιών με γνωστικές και μαθησιακές δυσκολίες. Με την ολιστική του προσέγγιση ανέδειξε τη σημασία της κατανόησης των ατομικών διαφορών και της πολιτισμικής διάστασης στη μάθηση.
Για την επιστημονική και κοινωνική του προσφορά, ο Καθηγητής Das τιμήθηκε με πολυάριθμες διεθνείς διακρίσεις. Υπήρξε Επίτιμο Μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Καναδά, Επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Vigo της Ισπανίας, βραβεύθηκε από την Καναδική Ψυχολογική Εταιρεία και έλαβε τον τίτλο του Επίτιμου Πολίτη του Καναδά. Η τιμή που τού απέδωσε το Πανεπιστήμιο Κύπρου με την αναγόρευσή του σε Επίτιμο Διδάκτορα το 2015 υπήρξε αναγνώριση της πολυσχιδούς και πρωτοποριακής συμβολής του στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
Πέραν της επιστημονικής του αξίας, ο Καθηγητής Das υπήρξε μέντορας και δάσκαλος για δεκάδες νέους επιστήμονες ανά τον κόσμο, πολλοί εκ των οποίων συνεχίζουν σήμερα το έργο του σε πανεπιστήμια σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Οι φοιτητές του τον θυμούνται για την ευγένεια, τη διαύγεια σκέψης, την ανθρωπιά και το γνήσιο ενδιαφέρον του για τους ανθρώπους. Υπήρξε πρότυπο επιστήμονα και ανθρώπου που συνέβαλε όχι μόνο στην εξέλιξη της ψυχολογίας αλλά και στη βελτίωση της ζωής των πιο ευάλωτων παιδιών και οικογενειών.
Η απώλεια του Καθηγητή J. P. Das αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η κληρονομιά του, ωστόσο, παραμένει ζωντανή μέσα από τη θεωρία του, τα ερευνητικά του έργα, τα εργαλεία που ανέπτυξε και τις ζωές που βελτίωσε. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου εκφράζει τα θερμά συλλυπητήριά του στην οικογένειά του και στους οικείους του.
